Oszczędzaj Teraz, Kupuj Później – porozmawiajmy o tym nowym trendzie

Co jakiś czas, na świecie FinTech pojawiają się różne nowości, które przy sprzyjających warunkach, przekształcają się w rodzaj trendu. Oszczędzaj Teraz Kupuj Później mógłby być nazywany takim nowym trendem, gdyby nie fakt, że nie ma on wiele wspólnego z byciem nowym. To, co jest w nim nowe, to fakt, że coraz częściej mówi się o nim w kontekście bycia następcą BNPL. Ale czy na pewno tak jest? Cóż, ośmielam się w to wątpić.

Jednak nie zmienia to faktu, że sam trend jest bardzo interesujący i osobiście mu kibicuję.

Ponieważ wydaje się, że zyskuje na popularności lub wkrótce zyska, niedawno postanowiłem przyjrzeć się mu bliżej.

Oszczędzaj Teraz, Kup Później – co to jest?

Pomysł jest bardzo prosty: chcesz coś kupić, ale nie masz na to pieniędzy. Nie interesują Cię kredyty, debety ani inne mechanizmy leasingu czy rat. Postanawiasz więc na to zaoszczędzić. I to właśnie jest OTKP. W skrócie: jest to technologia usprawniająca proces oszczędzania na konkretny cel, bez długów, odsetek czy marż.

Brzmi znajomo? Bo tak jest. Kiedyś nazywaliśmy to po prostu skarbonką, skarpetką albo pudełkiem. Nazwa nie ma znaczenia.

Później banki zaczęły oferować konta oszczędnościowe, które często używaliśmy do oszczędzania na konkretny zakup. Były też inne produkty bankowe, które pozwalały oszczędzać na konkretny cel i wypłacać pieniądze, gdy uzbierało się wystarczającą kwotę.

Jednak czasy się zmieniły, a my – ludzie – zaczęliśmy wpadać coraz głębiej w długi. Kupuj Teraz, Płać Później, raty, leasingi, karty kredytowe i inne mechanizmy umożliwiające zakupy, na które nie mogliśmy sobie pozwolić w danym momencie, stały się popularne. Aż ktoś w końcu powiedział stop i wymyślił, że czas wrócić do dobrego, starego oszczędzania. I tak powstało OTKP.

Na szczęście, nie skończyło się to tylko na regularnym koncie oszczędnościowym, na które odkładamy na konkretny cel. Ten ktoś poszedł dalej i kontynuował innowacje. Połączył regularne konto bankowe z nowoczesną technologią i mechanizmami FinTech, dodał odpowiedni marketing, doprawił partnerstwami i zniżkami, wsparł to pieniędzmi od inwestorów VC i otrzymaliśmy całkiem przyzwoite rozwiązanie.

Co charakteryzuje Oszczędzaj Teraz Kupuj Później (Save-Now-Buy-Later)

Mechanizm jest dość prosty. Firma oferująca mechanizm SNBL tworzy dla użytkownika konto bankowe, na którym użytkownik może trzymać swoje pieniądze. Najczęściej konto pozwala użytkownikowi na tworzenie subkont dla konkretnych celów zakupowych (na przykład na wakacje, na telewizor, na komputer). Cele mogą być dość ogólne (na wakacje, na komputer) lub bardziej szczegółowe (na wycieczkę na Bali w sierpniu tego roku, na Apple Mac Pro M2 Ultra z 24-rdzeniowym CPU).

Najczęściej firmy oferujące SNBL są połączone z różnymi partnerami (sprzedawcami), którzy wspierają nasze cele, oferując dodatkowe rabaty, vouchery, lub umożliwiają zakup produktu, gdy zaoszczędzona jest pewna procentowa część całkowitej kwoty.

I ostatnia ważna wspólna cecha: automatyzacja. SNBL wspiera oszczędzanie w jakikolwiek możliwy sposób, automatyzując wszystko, co można zautomatyzować – starając się wspierać nasze wysiłki oszczędnościowe poprzez automatyczne odkładanie ustalonej kwoty na konkretne konto. Czasami to tylko proste przypomnienie i ciągłe nakłanianie (miałeś dziś odłożyć 10PLN na tę wycieczkę, no dawaj, zrób to), a czasami to znacznie bardziej zaawansowane mechanizmy (np. automatyczne odliczanie X PLN z powiązanej karty i wpłacanie go na dedykowane konto, lub odliczanie dodatkowego X% z każdej transakcji i oszczędzanie tej X na koncie oszczędnościowym).

Modele działania dla Oszczędzaj Teraz Kupuj Później

Na podstawie moich dotychczasowych obserwacji zauważyłem trzy główne modele działania firm SNBL:

  1. Portfel cyfrowy, połączony z rodzajem marketplace. W skrócie: firma SNBL korzysta z własnej lub cudzej licencji instytucji płatniczej, aby otworzyć konta płatnicze dla swoich użytkowników. Użytkownicy gromadzą pieniądze na tych kontach, a kiedy osiągną swój cel, wydają te pieniądze na zakupy u handlowców dostępnych w sieci SNBL.
  2. Portfel cyfrowy + karta debetowa i/lub karta przedpłacona dla użytkownika. Podobnie jak powyżej, SNBL otwiera konto płatnicze dla użytkownika, a następnie wydaje mu kartę powiązaną z saldem tego konta płatniczego. Użytkownik oszczędza pieniądze na koncie, a następnie ma możliwość wydania ich za pomocą karty, tak jak w przypadku normalnej karty bankowej.
  3. Metoda płatności SNBL. Jest to w pewnym sensie przeciwieństwo dwóch poprzednich modeli. W punktach 1 i 2 usługa jest bezpośrednio skierowana do konsumenta (osoby oszczędzającej pieniądze), podczas gdy w tym modelu usługa jest skierowana do sprzedawcy i/lub PSP przetwarzającego pieniądze dla sprzedawcy. W tym modelu mechanizm SNBL jest białą etykietą u sprzedawcy, pojawiając się jako metoda płatności oferowana bezpośrednio przez niego. Osoba z niej korzystająca ma wrażenie, jakby ten portfel/konto oszczędnościowe był zarządzany bezpośrednio przez sprzedawcę. Jeśli korzysta z SNBL u kilku sprzedawców, będzie miała wrażenie, jakby oszczędzała pieniądze bezpośrednio u wszystkich z nich.

Ciekawe podmioty w obszarze Oszczędzaj Teraz Kup Później

Sav

Model biznesowy: portfel + karta przedpłacona z cashbackiem, karta Visa

Lokalizacja: Zjednoczone Emiraty Arabskie

Zespół założycieli: Purvi Munot, Mithil Ajmera, Abdul Husein

Założona: 2021

Inwestorzy: business angels, Mohammed Bin Rashid Innovation Fund & Accelerator

Monkee

Model biznesowy: portfel + karta debetowa Visa

Lokalizacja: Austria

Zespół założycielski: Martin Granig, Christian Schneider

Założono: 2018

Inwestorzy: business angels, Squer Invest, Startup Wise Guys, European Super Angels Club, Vereinigte Volksbank Raiffeisenbank

Cashmere

Model biznesowy: portfel (dedykowany dla kobiet, skupiający się na produktach luksusowych)

Lokalizacja: UK

Zespół założycielski: Urenna Okonkwo

Założone: 2018

Inwestorzy: ODBA

Hubble

Model biznesowy: portfel (wspomina się okazjonalnie o kartach i kartach podarunkowych, ale jest to przede wszystkim ich przekaz marketingowy)

Lokalizacja: Indie

Zespół założycielski: Neeraj Tulsyan, Mayank Bishnoi

Założony: 2021

Inwestorzy: Sequoia

Multipl

Model biznesowy: portfel + inwestycja automatyczna

Lokalizacja: Indie

Zespół założycieli: Paddy Raghavan, Vikas Jain, Jags Raghavan

Założone: 2020

Inwestorzy: Blume Ventures, GrowX Venture, IIFL, Kotak Securities

FlexPay

Model biznesowy: portfel

Lokalizacja: Kenia

Zespół założycieli: Dennis Karanu, Johnson Gituma, Richard Machomba

Założone: 2015

Inwestorzy: Acacia Group, Lofty Inc, Expert Dojo, Google Black Founders Fund, Renew Capital

Tunzaa

Model biznesowy: portfel

Lokalizacja: Tanzania

Zespół założycielski: Ng’winula Kingamkono

Założony: 2021

Inwestorzy: Startup Wise Guys

LayUp

Model biznesowy: portfel

Lokalizacja: Południowa Afryka

Zespół założycieli: Andrew Katzwinkel

Założone: 2017

Inwestorzy: Capital Appreciation, Foresight, Breega, Techstars

CDcare

Model biznesowy: portfel

Lokalizacja: Nigeria

Zespół założycieli: Odukoya Oluwatobi, Farohun Ayodeji

Założony: 2020

Inwestorzy: Future Africa, Volocity Digital, Techstars

Accrue Savings

Model biznesowy: portfel + karta (rzekomo MasterCard, ale trudno znaleźć o tym wzmiankę w ich komunikacji marketingowej)

Lokalizacja: USA

Zespół założycieli: Michael Hershfield

Założono: 2021

Inwestorzy: Tiger Global, Twelve Below, Stonecroft, Ground Up, Box Group, Silas Capital, Maple i inni

HyperJar

Model biznesowy: portfel + karta przedpłacona (MasterCard), z dużym naciskiem na wspólne wydatki (np. w parach lub rodzinach, karty dla dzieci, itp.)

Lokalizacja: Wielka Brytania

Zespół założycieli: Mat Megens, Paul Rolles, Robert Rooney

Założone: 2016

Inwestorzy: Susquehanna Growth Equity

Savrr

Model biznesowy: Metoda płatności SNBL dla sprzedawców

Lokalizacja: Niemcy

Zespół założycieli: Nico Gemkow

Założony: 2023

Inwestorzy: dane nie dostępne

Jakieś dodatkowe przemyślenia?

Trudno nie odnieść wrażenia, że firmy oferujące usługi SNBL są stosunkowo młode na rynku, mając co najwyżej dziesiątki lub setki tysięcy użytkowników i/lub transakcji. Wciąż jest za wcześnie, aby mówić o nich w kontekście ogromnych sukcesów.

Zdecydowana większość zdobyła finansowanie od aniołów biznesu i funduszy VC, ale w większości przypadków są to dość małe rundy, na etapie pre-seed i seed. Z jednym wyjątkiem (HyperJar), który przeszedł już większą rundę i może pochwalić się dziś wyceną powyżej 100 milionów USD.

Ich przekaz marketingowy jest interesujący – choć wiele publikacji konfrontuje SNBL z BNPL, nie znajdziesz w ich komunikacji żadnej wzmianki o tym. Oczywiście, podkreślają 0% oprocentowanie, ale na tym koniec. Nie przedstawiają się jako anty-BNPL, raczej pozycjonują się jako nowoczesny sposób zakupów (a taki przekaz może całkiem dobrze przemówić do młodszego pokolenia).

A co bardzo ciekawe na koniec… bardzo zdziwiło mnie, że banki nie wykazały większego zainteresowania trendem SNBL i nie zaczęły oferować tego rodzaju usług swoim klientom. Można by pomyśleć, że powinno to być bardzo naturalnym kierunkiem dla nich. Tymczasem może okazać się, że FinTechy wyprzedzą je wkrótce na polu oszczędności.

Jeśli wolisz przeczytać ten artykuł w języku angielskim, znajdziesz go tutaj: Save Now Buy Later – let’s talk about this new trend

Podziel się artykułem