Oszczędzaj Teraz, Kupuj Później – porozmawiajmy o tym nowym trendzie
Co jakiś czas, na świecie FinTech pojawiają się różne nowości, które przy sprzyjających warunkach, przekształcają się w rodzaj trendu. Oszczędzaj Teraz Kupuj Później mógłby być nazywany takim nowym trendem, gdyby nie fakt, że nie ma on wiele wspólnego z byciem nowym. To, co jest w nim nowe, to fakt, że coraz częściej mówi się o nim w kontekście bycia następcą BNPL. Ale czy na pewno tak jest? Cóż, ośmielam się w to wątpić.
Jednak nie zmienia to faktu, że sam trend jest bardzo interesujący i osobiście mu kibicuję.
Ponieważ wydaje się, że zyskuje na popularności lub wkrótce zyska, niedawno postanowiłem przyjrzeć się mu bliżej.
Oszczędzaj Teraz, Kup Później – co to jest?
Pomysł jest bardzo prosty: chcesz coś kupić, ale nie masz na to pieniędzy. Nie interesują Cię kredyty, debety ani inne mechanizmy leasingu czy rat. Postanawiasz więc na to zaoszczędzić. I to właśnie jest OTKP. W skrócie: jest to technologia usprawniająca proces oszczędzania na konkretny cel, bez długów, odsetek czy marż.
Brzmi znajomo? Bo tak jest. Kiedyś nazywaliśmy to po prostu skarbonką, skarpetką albo pudełkiem. Nazwa nie ma znaczenia.
Później banki zaczęły oferować konta oszczędnościowe, które często używaliśmy do oszczędzania na konkretny zakup. Były też inne produkty bankowe, które pozwalały oszczędzać na konkretny cel i wypłacać pieniądze, gdy uzbierało się wystarczającą kwotę.
Jednak czasy się zmieniły, a my – ludzie – zaczęliśmy wpadać coraz głębiej w długi. Kupuj Teraz, Płać Później, raty, leasingi, karty kredytowe i inne mechanizmy umożliwiające zakupy, na które nie mogliśmy sobie pozwolić w danym momencie, stały się popularne. Aż ktoś w końcu powiedział stop i wymyślił, że czas wrócić do dobrego, starego oszczędzania. I tak powstało OTKP.
Na szczęście, nie skończyło się to tylko na regularnym koncie oszczędnościowym, na które odkładamy na konkretny cel. Ten ktoś poszedł dalej i kontynuował innowacje. Połączył regularne konto bankowe z nowoczesną technologią i mechanizmami FinTech, dodał odpowiedni marketing, doprawił partnerstwami i zniżkami, wsparł to pieniędzmi od inwestorów VC i otrzymaliśmy całkiem przyzwoite rozwiązanie.
Co charakteryzuje Oszczędzaj Teraz Kupuj Później (Save-Now-Buy-Later)
Mechanizm jest dość prosty. Firma oferująca mechanizm SNBL tworzy dla użytkownika konto bankowe, na którym użytkownik może trzymać swoje pieniądze. Najczęściej konto pozwala użytkownikowi na tworzenie subkont dla konkretnych celów zakupowych (na przykład na wakacje, na telewizor, na komputer). Cele mogą być dość ogólne (na wakacje, na komputer) lub bardziej szczegółowe (na wycieczkę na Bali w sierpniu tego roku, na Apple Mac Pro M2 Ultra z 24-rdzeniowym CPU).
Najczęściej firmy oferujące SNBL są połączone z różnymi partnerami (sprzedawcami), którzy wspierają nasze cele, oferując dodatkowe rabaty, vouchery, lub umożliwiają zakup produktu, gdy zaoszczędzona jest pewna procentowa część całkowitej kwoty.
I ostatnia ważna wspólna cecha: automatyzacja. SNBL wspiera oszczędzanie w jakikolwiek możliwy sposób, automatyzując wszystko, co można zautomatyzować – starając się wspierać nasze wysiłki oszczędnościowe poprzez automatyczne odkładanie ustalonej kwoty na konkretne konto. Czasami to tylko proste przypomnienie i ciągłe nakłanianie (miałeś dziś odłożyć 10PLN na tę wycieczkę, no dawaj, zrób to), a czasami to znacznie bardziej zaawansowane mechanizmy (np. automatyczne odliczanie X PLN z powiązanej karty i wpłacanie go na dedykowane konto, lub odliczanie dodatkowego X% z każdej transakcji i oszczędzanie tej X na koncie oszczędnościowym).
Modele działania dla Oszczędzaj Teraz Kupuj Później
Na podstawie moich dotychczasowych obserwacji zauważyłem trzy główne modele działania firm SNBL:
- Portfel cyfrowy, połączony z rodzajem marketplace. W skrócie: firma SNBL korzysta z własnej lub cudzej licencji instytucji płatniczej, aby otworzyć konta płatnicze dla swoich użytkowników. Użytkownicy gromadzą pieniądze na tych kontach, a kiedy osiągną swój cel, wydają te pieniądze na zakupy u handlowców dostępnych w sieci SNBL.
- Portfel cyfrowy + karta debetowa i/lub karta przedpłacona dla użytkownika. Podobnie jak powyżej, SNBL otwiera konto płatnicze dla użytkownika, a następnie wydaje mu kartę powiązaną z saldem tego konta płatniczego. Użytkownik oszczędza pieniądze na koncie, a następnie ma możliwość wydania ich za pomocą karty, tak jak w przypadku normalnej karty bankowej.
- Metoda płatności SNBL. Jest to w pewnym sensie przeciwieństwo dwóch poprzednich modeli. W punktach 1 i 2 usługa jest bezpośrednio skierowana do konsumenta (osoby oszczędzającej pieniądze), podczas gdy w tym modelu usługa jest skierowana do sprzedawcy i/lub PSP przetwarzającego pieniądze dla sprzedawcy. W tym modelu mechanizm SNBL jest białą etykietą u sprzedawcy, pojawiając się jako metoda płatności oferowana bezpośrednio przez niego. Osoba z niej korzystająca ma wrażenie, jakby ten portfel/konto oszczędnościowe był zarządzany bezpośrednio przez sprzedawcę. Jeśli korzysta z SNBL u kilku sprzedawców, będzie miała wrażenie, jakby oszczędzała pieniądze bezpośrednio u wszystkich z nich.
Ciekawe podmioty w obszarze Oszczędzaj Teraz Kup Później
Sav
Model biznesowy: portfel + karta przedpłacona z cashbackiem, karta Visa
Lokalizacja: Zjednoczone Emiraty Arabskie
Zespół założycieli: Purvi Munot, Mithil Ajmera, Abdul Husein
Założona: 2021
Inwestorzy: business angels, Mohammed Bin Rashid Innovation Fund & Accelerator
Monkee
Model biznesowy: portfel + karta debetowa Visa
Lokalizacja: Austria
Zespół założycielski: Martin Granig, Christian Schneider
Założono: 2018
Inwestorzy: business angels, Squer Invest, Startup Wise Guys, European Super Angels Club, Vereinigte Volksbank Raiffeisenbank
Cashmere
Model biznesowy: portfel (dedykowany dla kobiet, skupiający się na produktach luksusowych)
Lokalizacja: UK
Zespół założycielski: Urenna Okonkwo
Założone: 2018
Inwestorzy: ODBA
Hubble
Model biznesowy: portfel (wspomina się okazjonalnie o kartach i kartach podarunkowych, ale jest to przede wszystkim ich przekaz marketingowy)
Lokalizacja: Indie
Zespół założycielski: Neeraj Tulsyan, Mayank Bishnoi
Założony: 2021
Inwestorzy: Sequoia
Multipl
Model biznesowy: portfel + inwestycja automatyczna
Lokalizacja: Indie
Zespół założycieli: Paddy Raghavan, Vikas Jain, Jags Raghavan
Założone: 2020
Inwestorzy: Blume Ventures, GrowX Venture, IIFL, Kotak Securities
FlexPay
Model biznesowy: portfel
Lokalizacja: Kenia
Zespół założycieli: Dennis Karanu, Johnson Gituma, Richard Machomba
Założone: 2015
Inwestorzy: Acacia Group, Lofty Inc, Expert Dojo, Google Black Founders Fund, Renew Capital
Tunzaa
Model biznesowy: portfel
Lokalizacja: Tanzania
Zespół założycielski: Ng’winula Kingamkono
Założony: 2021
Inwestorzy: Startup Wise Guys
LayUp
Model biznesowy: portfel
Lokalizacja: Południowa Afryka
Zespół założycieli: Andrew Katzwinkel
Założone: 2017
Inwestorzy: Capital Appreciation, Foresight, Breega, Techstars
CDcare
Model biznesowy: portfel
Lokalizacja: Nigeria
Zespół założycieli: Odukoya Oluwatobi, Farohun Ayodeji
Założony: 2020
Inwestorzy: Future Africa, Volocity Digital, Techstars
Accrue Savings
Model biznesowy: portfel + karta (rzekomo MasterCard, ale trudno znaleźć o tym wzmiankę w ich komunikacji marketingowej)
Lokalizacja: USA
Zespół założycieli: Michael Hershfield
Założono: 2021
Inwestorzy: Tiger Global, Twelve Below, Stonecroft, Ground Up, Box Group, Silas Capital, Maple i inni
HyperJar
Model biznesowy: portfel + karta przedpłacona (MasterCard), z dużym naciskiem na wspólne wydatki (np. w parach lub rodzinach, karty dla dzieci, itp.)
Lokalizacja: Wielka Brytania
Zespół założycieli: Mat Megens, Paul Rolles, Robert Rooney
Założone: 2016
Inwestorzy: Susquehanna Growth Equity
Savrr
Model biznesowy: Metoda płatności SNBL dla sprzedawców
Lokalizacja: Niemcy
Zespół założycieli: Nico Gemkow
Założony: 2023
Inwestorzy: dane nie dostępne
Jakieś dodatkowe przemyślenia?
Trudno nie odnieść wrażenia, że firmy oferujące usługi SNBL są stosunkowo młode na rynku, mając co najwyżej dziesiątki lub setki tysięcy użytkowników i/lub transakcji. Wciąż jest za wcześnie, aby mówić o nich w kontekście ogromnych sukcesów.
Zdecydowana większość zdobyła finansowanie od aniołów biznesu i funduszy VC, ale w większości przypadków są to dość małe rundy, na etapie pre-seed i seed. Z jednym wyjątkiem (HyperJar), który przeszedł już większą rundę i może pochwalić się dziś wyceną powyżej 100 milionów USD.
Ich przekaz marketingowy jest interesujący – choć wiele publikacji konfrontuje SNBL z BNPL, nie znajdziesz w ich komunikacji żadnej wzmianki o tym. Oczywiście, podkreślają 0% oprocentowanie, ale na tym koniec. Nie przedstawiają się jako anty-BNPL, raczej pozycjonują się jako nowoczesny sposób zakupów (a taki przekaz może całkiem dobrze przemówić do młodszego pokolenia).
A co bardzo ciekawe na koniec… bardzo zdziwiło mnie, że banki nie wykazały większego zainteresowania trendem SNBL i nie zaczęły oferować tego rodzaju usług swoim klientom. Można by pomyśleć, że powinno to być bardzo naturalnym kierunkiem dla nich. Tymczasem może okazać się, że FinTechy wyprzedzą je wkrótce na polu oszczędności.
—
Jeśli wolisz przeczytać ten artykuł w języku angielskim, znajdziesz go tutaj: Save Now Buy Later – let’s talk about this new trend